Artificial Intelligence in Education and Its Importance and Impact on Distance Learning in Afghanistan”
Author: Tahereh Gholami
Abstract:
In today’s world, education is not only a means of individual growth but also a fundamental pillar of sustainable development and social progress. For developing countries, achieving sustainable growth, improving the quality of life, and overcoming economic, cultural, and political challenges largely depend on establishing an effective and inclusive educational system. Afghanistan, a nation that has endured decades of war, inequality, and poverty, is in greater need than ever of rebuilding and strengthening its educational infrastructure. In this context, education represents the key to unlocking the doors of development.
Globally, artificial intelligence (AI) is rapidly emerging as a central component of modern education. Countries with advanced infrastructure leverage AI to improve educational quality, reduce inequality, and enhance the efficiency of their educational systems. Given Afghanistan’s unique challenges, integrating AI into its education system—particularly within the field of distance learning—has the potential to bring about transformative change. Such innovation could not only enable inclusive education during times of crisis but also help bridge educational gaps between urban and rural areas, genders, and diverse social groups.
This study explores the significance and impact of artificial intelligence in the context of education and distance learning in Afghanistan. Data collection is qualitative, based on a review of scholarly articles, books, official documents, and other credible resources.
Keywords: AIED, Artificial Intelligence in Education in Afghanistan, Digital Education, Impact, AI
عنوان: هوش مصنوعی در تعلیم و تربیه و اهمیت و تأثیر آن بر آموزش از راه دور در افغانستان
نویسنده: طاهره غلامی
:چکیده
در دنیای امروز، تعلیم و تربیه نه تنها وسیلهای برای رشد فردی است، بلکه یکی از ارکان اساسی توسعهٔ پایدار و پیشرفت اجتماعی به شمار میرود. برای کشورهای در حال توسعه، دستیابی به رشد پایدار، بهبود کیفیت زندگی، و غلبه بر چالشهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، تا حد زیادی به ایجاد یک نظام آموزشی مؤثر و فراگیر وابسته است. افغانستان، کشوری که دههها جنگ، نابرابری و فقر را تجربه کرده است، بیش از هر زمان دیگر به بازسازی و تقویت زیربنای آموزشی خود نیاز دارد. در چنین زمینهای، تعلیم و تربیه کلید اصلی گشودن دروازههای توسعه محسوب میشود.
در سطح جهانی، هوش مصنوعی (AI) به سرعت به عنوان یکی از عناصر اساسی تعلیم و تربیهٔ مدرن در حال ظهور است. کشورهایی که از زیربنای پیشرفته برخوردارند، از هوش مصنوعی برای بهبود کیفیت آموزش، کاهش نابرابریها و افزایش کارایی نظام آموزشی خود بهره میگیرند. با در نظر گرفتن چالشهای خاص افغانستان، ادغام هوش مصنوعی در نظام آموزشی کشور — به ویژه در عرصهٔ آموزش از راه دور — میتواند تغییرات بنیادینی را به همراه داشته باشد. چنین نوآوری نه تنها میتواند آموزش فراگیر را در زمانهای بحران ممکن سازد، بلکه به پر کردن شکافهای آموزشی میان مناطق شهری و روستایی، میان جنسیتها و گروههای اجتماعی مختلف نیز کمک خواهد کرد.
این پژوهش به بررسی اهمیت و تأثیر هوش مصنوعی در زمینهٔ تعلیم و تربیه و آموزش از راه دور در افغانستان میپردازد. گردآوری دادهها به صورت کیفی انجام شده و مبتنی بر مرور مقالات علمی، کتابها، اسناد رسمی و سایر منابع معتبر است.
کلیدواژهها: هوش مصنوعی در تعلیم و تربیه، هوش مصنوعی در افغانستان، آموزش دیجیتال، تأثیر
FACTORS INFLUENCING NON-PRESCRIPTION ANTIBIOTIC USE AMONG RESIDENTS OF KABUL
Author: Abdul Salam Dost
Abstract
Antimicrobial resistance (AMR) is a growing global health challenge, fueled in part by the widespread misuse of antibiotics without prescription. This study investigated the prevalence, patterns, and determinants of non-prescription antibiotic use among residents of Kabul. A community-based cross-sectional survey was conducted among 386 respondents using a structured questionnaire covering sociodemographic characteristics, antibiotic use practices, and awareness of AMR. Data were analyzed using descriptive statistics, chi-square tests, and penalized logistic regression.
The findings revealed that 86.8% of respondents had used antibiotics without a prescription, with Amoxicillin/Augmentin (47.3%) and Azithromycin (33.0%) being the most commonly used, primarily for conditions such as colds/flu, cough, and fever. Bivariate analysis showed a significant association between age and self-medication, while multivariable regression indicated that perceptions of antibiotic safety, lower trust in healthcare providers, and limited knowledge significantly increased the likelihood of non-prescription use. Conversely, higher knowledge scores served as a protective factor.
Awareness of AMR was modest, with 54.5% of respondents having heard of it, yet less than half correctly identified its meaning. The study concludes that non-prescription antibiotic use is alarmingly prevalent in Kabul, driven by misconceptions about safety, gaps in knowledge, and weak trust in healthcare providers. These findings highlight the urgent need for public education campaigns, strengthened provider–patient relationships, and stricter enforcement of regulations on antibiotic sales to curb inappropriate use and reduce the risk of AMR in Afghanistan.
Keywords: Antibiotic misuse, Self-medication, Antimicrobial resistance, Public health, Kabul, Afghanistan.
عنوان: عوامل مؤثر بر استفاده از آنتیبیوتیک بدون نسخه در میان ساکنان کابل
نویسنده: عبدالسلام دوست
:چکیده
مقاومت ضد میکروبی (AMR) یکی از بزرگترین چالشهای صحی جهان است که عمدتاً ناشی از استفاده نادرست و خودسرانه آنتیبیوتیکها میباشد. این پژوهش به بررسی شیوع، الگوها و عوامل مؤثر بر استفاده بدون نسخه آنتیبیوتیکها در میان ساکنان ناحیه سوم شهر کابل پرداخته است. یک مطالعه مقطعی-اجتماعی بر روی ۳۸۶ تن از ساکنان با استفاده از پرسشنامه ساختاریافته انجام شد. تحلیل دادهها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون کای-دو و رگرسیون لجستیک جزایی صورت گرفت. یافتهها نشان داد که ۸۶.۸٪ از پاسخدهندگان سابقه استفاده از آنتیبیوتیک بدون نسخه را داشتند. شایعترین آنتیبیوتیکهای مصرفی، آموکسیسیلین/اگمنتین (۴۷.۳٪) و آزیترومایسین (۳۳.۰٪) بودند که عمدتاً برای زکام/انفلوآنزا، سرفه و تب به کار میرفتند. تحلیلهای آماری نشان داد که سن با مصرف خودسرانه رابطه معناداری دارد. باور به ایمنی آنتیبیوتیکها، اعتماد پایین به عرضهکنندگان خدمات صحی و سطح پایین دانش، عوامل عمده افزایشدهنده مصرف خودسرانه بودند، در حالیکه دانش بیشتر نقش محافظتی داشت. در مجموع، ۵۴.۵٪ از پاسخدهندگان در مورد AMR شنیده بودند، اما کمتر از نصف آنان تعریف درست آن را میدانستند. این مطالعه نتیجه میگیرد که استفاده بدون نسخه آنتیبیوتیکها در کابل بسیار شایع است و ناشی از باورهای نادرست، خلأ آگاهی و ضعف اعتماد به عرضهکنندگان خدمات صحی میباشد. این موضوع نیازمند برنامههای فوری آگاهیدهی عامه، تقویت رابطه اعتماد میان پزشک و بیمار و تطبیق مؤثر قوانین فروش آنتیبیوتیکها است.
کلیدواژهها: سوءاستفاده از آنتیبیوتیک، خوددرمانی، مقاومت میکروبی، صحت عامه، کابل، افغانستان
لنډیز
انټي مايکروبي مقاومت (AMR) په ټوله نړۍ کې د عامې روغتيا د جدي اندېښنې وړ ستونزه ده، چې د انټي بيوټيکونو د ناسمو او بې نسخه کارونې له امله لا پسې زياتېږي. دا څېړنه د کابل د درېيم ناحيې د اوسېدونکو ترمنځ د بې نسخې انټي بيوټيکونو د کارونې کچه، بڼې او اغېزمنو عواملو ارزونه کوي. يوه ټولنيزه-مقطعي سروې د ۳۸۶ ګډونوالو په منځ کې ترسره شوه او د معلوماتو د راټولولو لپاره جوړ شوی پوښتنليک وکارول شو. د معلوماتو شننه د توصيفي احصایې، د کاي-مربع ازموينې، او د جزايي لوجستيک ريګريشن له لارې ترسره شوه. پايلو وښودله چې ۸۶.۸٪ ګډونوالو انټي بيوټيکونه د ډاکټر له نسخې پرته کارولي دي. تر ټولو ډېر کارېدونکي انټي بيوټيکونه اموکسیسلین/اګمینټین (۴۷.۳٪) او ازیترومایسین (۳۳.۰٪) وو، چې زياتره د زکام/انفلوینزا، ټوخي او تبه لپاره کارول کېدل. احصایوي شننه څرګنده کړه چې عمر د ځانسرې درملنې له کچې سره په معنی لرونکې توګه تړاو لري. زياتره د انټي بيوټيکونو د خوندي ګڼلو انګېرنه، د روغتيايي خدمتونو د وړاندې کوونکو پر وړاندې کم باور، او د پوهې کموالی د بې نسخې کارونې احتمال زياتوي، په داسې حال کې چې لوړې پوهې د ساتونکي عامل په توګه عمل وکړ. د ګډونوالو له ډلې ۵۴.۵٪ د AMR په اړه اورېدلي وو، خو له نيمايي لږو يې د دې سمه مانا درک کړې وه. څېړنه څرګندوي چې د کابل په اوسېدونکو کې د انټي بيوټيک بې نسخه کارونه د اندېښنې وړ ده او عاجلو عامه پوهاوي پروګرامونو، د ډاکټر او ناروغ ترمنځ د باور پياوړتيا، او د انټي بيوټيکونو د پلور په اړه د قوانينو پلي کولو ته اړتيا ده.
Developing a Sustainable Building Rating System for Kabul, Afghanistan: Integrating Local Indicators with International Standards (LEED, BREEAM)
Author: Zishan Ali
Abstract
Over four decades of conflict have severely damaged Afghanistan’s housing sector, eroding both its physical resilience and the social networks tied to home and community. Repeated cycles of war, displacement, and political instability have hindered the development of coherent housing policies and building regulations, leaving much of the population vulnerable to both conflict and natural disasters. The situation has worsened since 2021, with mass returns from neighboring countries and a series of devastating floods and earthquakes between 2022 and 2024 exposing deep structural weaknesses in the nation’s built environment.
This research focuses on Kabul City as a microcosm of Afghanistan’s broader housing challenges, where unregulated construction, informal settlements, and weak enforcement of building codes coexist alongside limited adoption of sustainable and resource-efficient practices. The study argues that current post-crisis responses—largely centered on temporary shelters—are insufficient to ensure long-term safety, durability, and environmental performance.
To address these gaps, the research proposes a structured framework for resilient and sustainable housing in Kabul, tailored to local materials, labor skills, and cultural preferences while aligning with global standards such as LEED and BREEAM. The study aims to shift reconstruction efforts from short-term, reactive measures toward proactive, integrated strategies that strengthen urban resilience, support sustainable development, and improve living conditions in post-conflict Afghanistan.
Keywords: Housing resilience, Sustainable reconstruction, Kabul, Post-conflict urbanism, LEED, BREEAM, Afghanistan
عنوان: توسعهٔ سیستم رتبهبندی ساختمانهای پایدار در کابل، افغانستان: هماهنگی شاخصهای محلی با استانداردهای بینالمللی (LEED و BREEAM)
نویسنده: زیشان علی
:چکیده
چهار دهه جنگ بهطور جدی بخش مسکن افغانستان را آسیب زده و هم مقاومت فیزیکی آن و هم شبکههای اجتماعی مرتبط با خانه و جامعه را تضعیف کرده است. چرخههای مکرر جنگ، بیخانمانی و بیثباتی سیاسی مانع از توسعهٔ سیاستها و مقررات منسجم ساختمانی شده و بخش زیادی از جمعیت را در برابر بلایای طبیعی و بحرانهای انسانی آسیبپذیر ساخته است. وضعیت از سال ۲۰۲۱ به بعد وخیمتر شد، با بازگشت گسترده افغانها از کشورهای همسایه و وقوع سیلابها و زلزلههای شدید بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ که ضعفهای ساختاری عمیق در محیط ساختهشده کشور را آشکار کرد.
این پژوهش شهر کابل را بهعنوان نمونهای کوچک از چالشهای مسکن در افغانستان مورد بررسی قرار میدهد، جایی که ساختوساز غیررسمی، محلات غیررسمی و ضعف در اجرای قوانین ساختمانی در کنار استفاده محدود از شیوههای پایدار و بهینهسازی منابع وجود دارد. مطالعه نشان میدهد که پاسخهای فعلی پس از بحران—که عمدتاً بر سرپناههای موقت متمرکز هستند—برای تضمین ایمنی، دوام و کارایی محیطی در بلندمدت کافی نیستند.
برای رفع این شکافها، پژوهش یک چارچوب ساختاری برای مسکن مقاوم و پایدار در کابل پیشنهاد میکند که با مواد محلی، مهارتهای کارگری و ترجیحات فرهنگی تطبیق یافته و در عین حال با استانداردهای جهانی مانند LEED و BREEAM هماهنگ است. هدف این مطالعه تغییر تلاشهای بازسازی از اقدامات واکنشی کوتاهمدت به استراتژیهای یکپارچه و پیشگیرانه است که مقاومت شهری را تقویت کرده، توسعهٔ پایدار را حمایت میکند و شرایط زندگی در افغانستان پس از جنگ را بهبود میبخشد.
کلیدواژهها: مقاومت مسکن، بازسازی پایدار، کابل، شهرسازی پس از جنگ، LEED، BREEAM، افغانستان
Digital education in Afghanistan , Exploring challenges opportunities and strategic solution
Author: Havva Gholami
Abstract
Digital education is an important tool for expanding access to quality learning in developing countries. Afghanistan’s education system faces persistent challenges such as inadequate infrastructure, a shortage of trained teachers, and cultural as well as security barriers. At the same time, digital platforms, educational applications, and virtual classrooms offer valuable opportunities to address these gaps. With more than 60% of its population under the age of 25, Afghanistan holds significant potential for growth if modern and inclusive education becomes more accessible. However, weak technological infrastructure, limited internet connectivity, and low levels of digital literacy remain major obstacles.
This study explores the current status, challenges, and opportunities of digital education in Afghanistan. It seeks to answer two key questions: (1) What is the level of acceptance of digital education in Afghanistan? and (2) What challenges and barriers hinder its expansion? The research also aims to propose practical strategies for enhancing the effectiveness and accessibility of digital learning in the country.
Keywords: Digital education, Online learning, Internet infrastructure in Afghanistan, Distance education
عنوان: آموزش دیجیتال در افغانستان: چالشها، فرصتها و مسیرهای آینده
نویسنده: حوا غلامی
:چکیده
آموزش دیجیتال یکی از ابزارهای مهم برای گسترش دسترسی به آموزش با کیفیت در کشورهای در حال توسعه به شمار میرود. نظام آموزشی افغانستان با چالشهایی چون زیربنای ناکافی، کمبود معلمان آموزشدیده، و موانع فرهنگی و امنیتی روبهرو است. در عین حال، پلتفرمهای دیجیتال، برنامههای آموزشی و صنفهای مجازی فرصتهایی ارزشمند برای جبران این کمبودها فراهم میسازند. با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد جمعیت افغانستان را جوانان زیر ۲۵ سال تشکیل میدهند، در صورت دسترسی به آموزش مدرن و فراگیر، ظرفیت قابل توجهی برای رشد و توسعه وجود دارد. با این حال، ضعف در زیربنای تخنیکی، دسترسی محدود به اینترنت و سطح پایین سواد دیجیتال از موانع اساسی به شمار میروند.
این پژوهش به بررسی وضعیت کنونی، چالشها و فرصتهای آموزش دیجیتال در افغانستان میپردازد و در پی پاسخ به دو پرسش کلیدی است: (۱) سطح پذیرش آموزش دیجیتال در افغانستان تا چه اندازه است؟ و (۲) چه چالشها و موانعی در برابر گسترش آن وجود دارد؟ همچنان، این تحقیق هدف دارد راهکارهای عملی برای بهبود مؤثریت و دسترسیپذیری آموزش دیجیتال در کشور پیشنهاد نماید.
کلیدواژهها: آموزش دیجیتال، آموزش آنلاین، زیربنای اینترنت در افغانستان، آموزش از راه دور
Digital Upskilling among Afghan Entrepreneurs in the Absence of Formal Training Programs
Author(s): Noorullah Nasto, Rohina Ibrahimi, Samiullah Qany
Abstract
In the absence of formal training programs, this research investigates how Afghan entrepreneurs acquire digital skills. A mixed-method approach was employed, combining a survey of 83 participants with six qualitative interviews conducted in Afghanistan, Pakistan, and India. The findings reveal that most entrepreneurs rely on informal learning sources such as peer networks, social media, online courses, trial-and-error experiences, and mentorship from the diaspora.
Regression analysis (R² = 0.658) indicates that these learning strategies explain approximately 66% of the variance in entrepreneurial performance. Participants reported increased online sales and expanded customer bases despite persistent challenges, including poor internet connectivity, inadequate infrastructure, and cultural barriers. The study concludes that independent and socially supported learning pathways are essential for enabling digital transformation in low-resource settings like Afghanistan.
Keywords: Entrepreneurial orientation (EO), informal training methods, mixed-methods, digital upskilling, business growth
عنوان: ارتقای مهارتهای دیجیتال در میان کارآفرینان افغان در نبود برنامههای آموزشی رسمی
:چکیده
این تحقیق در نبود برنامه های آموزشی رسمی، چگونگی یادگیری مهارت های دیجیتلی را توسط کارآفرینان افغان بررسی می کند. این تحقیق از یک مطالعه میتود مختلط با یک سروی 83 اشتراک کننده در کنار شش مصاحبه کیفی در افغانستان، پاکستان و هند استفاده میکند. بسیاری از کارآفرینان از یادگیری غیررسمی مانند کمک گرفتن از دوستان، استفاده از شبکه های اجتماعی، کورس های آنلاین، یادگیری از طریق آزمایش و خطا و راهنمایی افغانهای خارج از کشور استفاده می کنند. تحلیل رگرسیون، R2 = 0.658 نشان میدهد که چنین استراتیژی ها تقریباً 66% دست آورد ها را در موفقیت کارآفرینی توضیح میدهند. کارآفرینان بیان داشته اند که با وجود موانع مانند انترنت ضعیف، نبود امکانات و موانع فرهنگی، فروشات آنلاین و جذب مشتریان افزایش یافته است. نظر به یافته های مطالعه، مسیرهای یادگیری مستقل و حمایت شده اجتماعی برای تغییر دیجیتلی در محیط های با منابع کم بسیار قابل اهمیت است.
واژههای کلیدی: نتایج کارآفرینی؛ روشهای غیررسمی آموزش؛ روش مختلط؛ ارتقای مهارتهای دیجیتالی؛ رشد کسبوکار
لنډیز
دغه څېړنه د رسمي ښوونیزو پروګرامونو د نشتوالي په شرایطو کې د افغان متشبثینو له خوا د ډیجیټلي مهارتونو د زدهکړې څرنګوالی څېړي. دغه څېړنه د ګډ میتود له لارې ترسره شوې چې په کې له ۸۳ ګډونوالو سروې او په افغانستان، پاکستان او هند کې ۶ کیفي مرکې شاملې دي. ډېر متشبثین د غیر رسمي زدهکړې له لارې لکه د ملګرو مرسته اخیستل، د ټولنیزو شبکو کارول، آنلاین کورسونه، د ازموینې او خطا له لارې زدهکړه او د بهر مېشتو افغانانو له لارښوونې ګټه اخلي. د رېګرېشن تحلیل، R² = 0.658 ښيي چې دا ډول ستراتیژۍ نږدې ۶۶٪ د متشبثۍ د بریالیتوب پایلې تشریح کوي. متشبثینو ویلي چې د کمزوري انټرنېټ، د امکاناتو نشتوالي او کلتوري خنډونو سره سره، آنلاین پلور او د پیرودونکو جلب زیات شوی دی. د څېړنې د پایلو له مخې، د خپلواکې زدهکړې لارې او د ټولنیز ملاتړ پر بنسټ زدهکړې د ډیجیټلي بدلون لپاره په کم سرچینو لرونکو چاپېریالونو کې خورا مهم دي.
کلیدی ټکی: د متشبثۍ پایلې؛ د غیر رسمي زده کړې لارې؛ ګډ میتود؛ د ډیجېټلي مهارتونو لوړونه؛ د کاروبار وده
Evaluating Renewable Energy Options for Herat, Afghanistan Using the Analytic Hierarchy Process (AHP)
Authors: Abdul Matin Riyaz, Abulfazl Usefi, Hanif Ebrahimi
Abstract
Renewable energy deployment in Afghanistan remains underdeveloped as a result of existing structural barriers such as fragile infrastructure, limited investment, and dependence on imported electricity from neighboring countries.
Nonetheless, having rich natural resources and a comparatively high rate of electrification, Herat province, located in western Afghanistan, shows immense potential for renewable energy adoption. Therefore, this study aims to fill a significant gap in Afghanistan’s localized energy planning research by providing a thorough, province-level assessment of renewable energy options in Herat. The study evaluates six renewable energy options, which are solar, wind, biomass, geothermal, solar–biomass hybrid, and wind–biomass hybrid systems. Additionally, Analytic Hierarchy Process (AHP) is used to rank the aforementioned energy sources based on eight important criteria: cost-effectiveness, low maintenance requirements, technological maturity, energy conversion efficiency, system lifetime, storage independence, availability of skilled labor, and effective land use.
Moreover, the analysis is based on primary data gathered through structured expert questionnaires. The resulting rankings provide an evidence-based framework for directing renewable energy investments in Herat, and add a reproducible methodology for renewable energy prioritization in combining expert judgment with a systematic decision-making model.
The most feasible option for Herat was determined to be solar energy, which was followed by wind and geothermal energy.
عنوان: ارزیابی گزینههای انرژی تجدیدپذیر برای هرات، افغانستان با استفاده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP)
:چکیده
رشد و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در افغانستان تاکنون بسیار محدود بوده است. دلیل اصلی این وضعیت، موانع ساختاری گسترده از جمله ضعف زیرساختها، کمبود سرمایهگذاری و وابستگی شدید به واردات برق از کشورهای همسایه میباشد. در عین حال، ولایت هرات که در غرب افغانستان موقعیت دارد، به دلیل برخورداری از منابع طبیعی غنی، تابش بالای خورشید و سطح نسبتاً مطلوب برقرسانی، ظرفیت چشمگیری برای گسترش انرژیهای تجدیدپذیر دارد.
این پژوهش با هدف پر کردن یک خلأ اساسی در حوزه تحقیقات برنامهریزی انرژی در سطح محلی افغانستان انجام شده و تلاش دارد تا با ارائه یک ارزیابی جامع در سطح ولایتی، چشماندازی دقیق و کاربردی از بدیلهای انرژی تجدیدپذیر در هرات ارائه کند. در این مطالعه شش گزینه اصلی انرژی تجدیدپذیر شامل انرژی خورشیدی، بادی، زیستتوده، زمینگرمایی، و سیستمهای ترکیبی خورشیدی–زیستتوده و بادی–زیستتوده مورد بررسی قرار گرفته است.
) استفاده شده است.AHP) برای رتبه بندی این منابع از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی
در این چارچوب، هشت شاخص کلیدی شامل مقرونبهصرفه بودن، نیاز پایین به نگهداری، بلوغ فناورانه، بازدهی تبدیل انرژی، طول عمر سیستم، استقلال از ذخیرهسازی، دسترسی به نیروی کار متخصص و بهرهبرداری مؤثر از زمین در نظر گرفته شده است. دادههای مورد استفاده از طریق پرسشنامههای ساختارمند و مصاحبه با کارشناسان و متخصصان گردآوری گردیده است.
نتایج حاصل از تحلیل نشان میدهد که انرژی خورشیدی با توجه به شرایط اقلیمی و اقتصادی ولایت هرات، در مقایسه با سایر گزینهها اولویت بالاتری دارد و میتواند محور اصلی سیاستگذاریها و سرمایهگذاریهای آینده باشد. در عین حال، انرژی بادی به عنوان یک منبع مکمل، ظرفیت مناسبی برای توسعه در مراحل بعدی داراست. یافتهها همچنین نشان میدهد که هرچند انرژیهای زیستتوده و زمینگرمایی در وضعیت کنونی با محدودیتهایی مواجهاند، اما در بلندمدت و با بهبود زیرساختها و تربیت نیروی انسانی متخصص میتوانند نقش مکمل ایفا نمایند.
این پژوهش نهتنها یک چارچوب علمی و مبتنی بر شواهد برای هدایت سرمایهگذاریهای آینده در انرژیهای تجدیدپذیر در هرات فراهم میآورد، بلکه روشی قابل تکرار و تطبیقپذیر برای اولویتبندی منابع انرژی در دیگر ولایات افغانستان نیز معرفی میکند. بدین ترتیب، نتایج این مطالعه میتواند مبنای مهمی برای سیاستگذاران، سرمایهگذاران و برنامهریزان انرژی در کشور قرار گیرد.
لنډیز
په افغانستان کې د نوي کېدونکو انرژيو پراختيا تر اوسه له جدي ننګونو سره مخ ده. د دې محدود پرمختګ عمده لاملونه د زیربناوو کمزورتیا، د پانګونې نشتوالی او له ګاونډیو هېوادونو څخه د وارداتي برېښنا پراخه اړتیا ده. سره له دې، هرات ولایت چې د افغانستان په لوېديځ کې موقعيت لري، د بډایو طبیعي سرچینو، د لمر د لوړې وړانګې او د نسبي برېښنا رسونې له امله د نوي کېدونکو انرژيو د پراختیا لپاره ځانګړی ظرفیت لري.
دغه څېړنه د همدې تشې د ډکولو لپاره طرحه شوې او موخه یې دا ده چې د افغانستان د ځايي کچې د انرژۍ د پلان جوړونې په برخه کې یو علمي او عملي چوکاټ وړاندې کړي. په څېړنه کې شپږ بدیلونه ارزول شوي دي: د لمر انرژي، د باد انرژي، بایوماس، ځمکنۍ تودوخه (جیوترمل)، ګډ سیستمونه د لمر–بایوماس او باد–بایوماس.
کارول شوی دی. (AHP) د دې سرچینو د رتبهبندۍ لپاره د تحلیلي سلسلهمراتبي بهیر
چې اته اساسي معیارونه په کې شامل دي: د لګښت اغېزمنتیا، د ساتنې ټيټه اړتیا، تخنیکي پخوالی، د انرژۍ د بدلون موثریت، د سیستم د ژوند موده، د زېرمو خپلواکي، د مسلکي کاري ځواک شتون او د ځمکې مؤثره کارونه. د څېړنې لومړني معلومات د کارپوهانو له جوړښتي پوښتنلیکونو او تخنیکي مشورو څخه راټول شوي دي.
د پایلو له مخې، د لمر انرژي د هرات د اقلیمي او اقتصادي شرایطو له مخې تر ټولو غوره بدیل دی او باید د راتلونکو پانګونو او پروګرامونو اساسي تمرکز وګرځي. سربېره پر دې، د باد انرژي کولای شي د یوې مهمې تکمیلي سرچینې په توګه وکارول شي، په ځانګړي ډول په هغو سیمو کې چې د باد وړتیا لوړه ده. په عین حال کې، د بایوماس او ځمکنۍ تودوخې سرچینې که څه هم اوس مهال له تخنیکي او لوجستیکي محدودیتونو سره مخ دي، خو په اوږدمهال کې د زیربناوو او انساني وړتیاوو په پیاوړتیا سره د پام وړ رول لوبولی شي.
په ټوله کې، دا څېړنه نه یوازې د هرات لپاره د نوي کېدونکو انرژيو د پانګونې یو شواهدو پر بنسټ علمي چوکاټ وړاندې کوي، بلکې داسې یوه تکرارېدونکې او تطبیقېدونکې طریقه هم برابروي چې د افغانستان په نورو ولایتونو کې د انرژۍ د لومړیتوبونو په ټاکلو کې کارول کېدای شي. د همدې له امله، پایلې د پالیسي جوړونکو، پانګوالو او د انرژۍ د سکتور د پلان جوړونکو لپاره ځانګړې عملي ارزښت لري
The Impact of Social Media on Online Business Marketing in Afghanistan
Author: Bibi Hafsa Hashimi
Abstract
This study investigates the role of social media in shaping online shopping behavior in Kabul, Afghanistan. The research explores how consumers interact with online businesses, the challenges they face, and the factors that influence their trust in digital transactions. A mixed-methods approach was employed, including an online survey of local residents and semi-structured interviews. The results indicate that social media platforms such as Facebook, Instagram, and WhatsApp are the most commonly used for online shopping. Consumers primarily rely on customer reviews, product photos, and seller communication to assess trustworthiness. Common challenges include high prices, delayed delivery, and concerns about product authenticity. Despite these barriers, most respondents reported that social media positively influences their purchasing decisions. The findings highlight the importance of digital literacy, better internet access, and transparent business practices to enhance consumer confidence and support the growth of e-commerce in Afghanistan.
Keywords: Social Media, Online Shopping, Consumer Behavior, E-commerce, Afghanistan, Digital Marketing
عنوان: نقش رسانههای اجتماعی در شکلدهی رفتار خرید آنلاین در شهر کابل، افغانستان
:چکیده
این پژوهش نقش رسانههای اجتماعی را در شکلدهی رفتار خرید آنلاین در میان مصرفکنندگان شهر کابل بررسی میکند. تحقیق به این میپردازد که چگونه افراد با کسبوکارهای آنلاین تعامل دارند، با چه چالشهایی مواجه میشوند، و چه عواملی بر اعتماد آنان به معاملات دیجیتال تأثیر میگذارد. روش تحقیق از نوع ترکیبی بوده و شامل نظرسنجی آنلاین از ساکنان محلی و مصاحبههای نیمهساختارمند میباشد.
نتایج نشان میدهد که پلتفرمهای رسانهٔ اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ بیشترین استفاده را برای خرید آنلاین دارند. مصرفکنندگان عمدتاً برای سنجش اعتماد، به مرور دیدگاه مشتریان، تصاویر محصولات و ارتباط با فروشنده تکیه میکنند. چالشهای اصلی شامل قیمتهای بلند، تأخیر در تحویل اجناس و نگرانی از اصالت کالاها میباشد. با وجود این موانع، بیشتر پاسخدهندگان گزارش دادند که رسانههای اجتماعی تأثیر مثبتی بر تصمیمگیریهای خرید آنان دارند.
یافتهها بر اهمیت ارتقای سواد دیجیتال، گسترش دسترسی به اینترنت و ترویج شفافیت در فعالیتهای تجارتی تأکید میکند تا اعتماد مصرفکنندگان تقویت شده و رشد تجارت الکترونیکی در افغانستان حمایت گردد.
کلیدواژهها: رسانههای اجتماعی، خرید آنلاین، رفتار مصرفکننده، تجارت الکترونیکی، افغانستان، بازاریابی دیجیتال
The role of rotating shift work in sleep disturbance among healthcare workers at Merwais Regional Hospital
Authors: Dr. Abdul Rahman Arian, Dr. Sitara Mahbobi
Abstract
Shift work, particularly rotating shifts, is a type of scheduling system in which workers perform a cycle of different shifts, such as day shift, night shift, weekend shifts, or any swing shifts that the industry may require. In the healthcare industry, employees often work rotating shifts to provide continuous patient care. Study results indicated that working rotating shifts disrupts regular sleep cycles, leaving healthcare professionals exhausted and increasing the risk of several chronic health issues, and can also lower the quality of healthcare services provided to patients. This cross-sectional study examined the sleep quality among different shift workers at Merwais Regional Hospital in Kandahar, Afghanistan. We collected sleep quality data from 181 healthcare professionals who worked three shifts: day, night, and rotating shifts, using the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and the Kruskal-Wallis test. Rotating and night shift workers had significantly poorer sleep quality than day shift workers, as indicated by the statistical analysis of the Kruskal-Wallis test. The findings of this study revealed that rotating and night shifts are strongly associated with increased sleep problems, which can throw off the body’s natural clock and hormone levels, leading to digestive issues, heart problems, reproductive difficulties, and a higher risk of certain cancers. This research aims to evaluate the sleep disturbances associated with shift work and their medical impact in the challenging and resource-limited context of Afghanistan’s healthcare system.
Keywords: Work shift, healthcare professional, sleep quality, sleep disturbance
عنوان: تأثیر نوبتکاری بر کیفیت خواب در میان کارمندان صحی شفاخانهٔ حوزهای میرویس، قندهار، افغانستان
:چکیده
نوبتکاری، بهویژه نوبتکاری چرخشی، نوعی سیستم زمانبندی است که در آن کارمندان در دورههای متفاوتی از نوبتها مانند نوبت روز، شب، آخر هفته یا نوبتهای ترکیبی مطابق با نیاز سازمان فعالیت میکنند. در بخش خدمات صحی، کارمندان اغلب برای تأمین مراقبت پیوسته از بیماران، در نوبتهای چرخشی کار مینمایند. مطالعات پیشین نشان داده است که نوبتکاری چرخشی چرخهٔ منظم خواب را مختل میکند، سبب خستگی کارمندان صحی میشود، خطر ابتلا به بیماریهای مزمن را افزایش میدهد و کیفیت خدمات صحی ارائهشده به بیماران را کاهش میدهد.
این مطالعهٔ مقطعی کیفیت خواب کارمندان صحی را که در نوبتهای مختلف در شفاخانهٔ حوزهای میرویس در قندهار کار میکنند، ارزیابی کرده است. دادههای کیفیت خواب از ۱۸۱ کارمند صحی که در نوبتهای روز، شب و چرخشی فعالیت داشتند، با استفاده از شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ (PSQI) گردآوری شد. برای مقایسهٔ کیفیت خواب میان گروهها از آزمون کروسکال–والیس استفاده گردید. نتایج تحلیل آماری نشان داد که کارمندان نوبت شب و نوبت چرخشی کیفیت خواب بهمراتب پایینتری نسبت به کارمندان نوبت روز دارند.
یافتهها نشان میدهد که نوبتکاری شب و چرخشی بهطور معنادار با افزایش اختلالات خواب مرتبط است و میتواند ریتم طبیعی بدن و تعادل هورمونی را برهم زند، که این امر منجر به مشکلات گوارشی، قلبی، تولید مثلی و افزایش خطر برخی از انواع سرطان میشود. این پژوهش بر اهمیت پرداختن به اختلالات خواب ناشی از نوبتکاری و پیامدهای صحی آن در چارچوب نظام صحی محدود منابع افغانستان تأکید مینماید.
کلیدواژهها: نوبتکاری، کارمندان صحی، کیفیت خواب، اختلال خواب، ریتم شبانهروزی
Wind Catchers (Badgir) of Herat: A Sustainable Cooling Solution for Centuries – Historical, Climatic and Functional Analysis
Author: Khalid Ahmad AHMADI
Abstract
Traditional windcatchers in Herat represent a key element of climatic architecture in hot and arid regions, reflecting creative human adaptation to the environment through the use of renewable energy. This research examines the historical, climatic, and functional characteristics of Herat’s one-way windcatchers and explores their role in providing natural ventilation and cooling for residential and public spaces.
To achieve this objective, historical and architectural sources related to the region’s climate and windcatcher structures were first reviewed. Subsequently, field surveys were conducted to record internal and external temperature measurements in houses equipped with windcatchers during the summer. The data revealed an average indoor–outdoor temperature difference of 4 to 10°C during peak summer hours.
Furthermore, a 3D model of a traditional house was analyzed using computational fluid dynamics (CFD) software to simulate the windcatcher’s performance in relation to airflow and indoor ventilation. The simulation accurately demonstrated the airflow path and its cooling effect within indoor spaces.
The findings confirm that Herat’s traditional windcatchers, with their simple yet effective design, offer excellent thermal performance. The study emphasizes that revisiting and integrating vernacular architectural features such as windcatchers can provide sustainable and environmentally friendly solutions for modern architecture in hot and dry climates. Overall, the research highlights that the traditional cooling and ventilation systems developed by the people of Herat were both practical and well-suited to local climatic conditions.
Keywords: Windcatcher, Traditional architecture, Sustainable architecture, Natural ventilation, Herat Old City
عنوان: بادگیرهای سنتی هرات: رویکردی پایدار برای تهویه و سرمایش طبیعی
:چکیده
بادگیرهای سنتی در هرات یکی از عناصر مهم معماری اقلیمی در مناطق گرم و خشک به شمار میروند و نشاندهندهٔ سازگاری خلاقانهٔ انسان با محیط از طریق بهرهگیری از انرژی تجدیدپذیر هستند. این پژوهش به بررسی ویژگیهای تاریخی، اقلیمی و کارکردی بادگیرهای یکطرفهٔ هرات پرداخته و نقش آنها را در تهویه و سرمایش طبیعی فضاهای مسکونی و عمومی مورد تحلیل قرار میدهد.
برای دستیابی به این هدف، در ابتدا منابع تاریخی و معماری مرتبط با اقلیم منطقه و ساختار بادگیرها مورد مطالعه قرار گرفت. سپس از طریق بررسیهای میدانی، دماهای داخلی و خارجی خانههای دارای بادگیر در فصل تابستان اندازهگیری و مقایسه شد. نتایج نشان داد که در ساعات اوج گرما، تفاوت میانگین دمای داخل و خارج بین ۴ تا ۱۰ درجه سانتیگراد است.
همچنین، با استفاده از مدل سهبعدی یک خانهٔ سنتی و تحلیل آن از طریق نرمافزار دینامیک سیالات محاسباتی (CFD)، عملکرد بادگیر در جریان هوا و تهویهٔ داخلی بهصورت دقیق شبیهسازی گردید. نتایج شبیهسازی مسیر جریان هوا و تأثیر سرمایشی آن بر فضای داخلی را بهطور دقیق نشان داد.
یافتهها تأیید میکند که بادگیرهای سنتی هرات با طراحی ساده اما کارآمد خود از عملکرد حرارتی عالی برخوردارند. این پژوهش تأکید میکند که بازنگری و استفادهٔ مجدد از عناصر معماری بومی مانند بادگیرها میتواند راهحلی پایدار و دوستدار محیطزیست برای معماری در اقلیمهای گرم و خشک فراهم سازد. بهطور کلی، نتایج نشان میدهد که سیستمهای سنتی سرمایش و تهویهٔ ایجادشده توسط ساکنان هرات، کاربردی و سازگار با شرایط اقلیمی محلی بودهاند.
کلیدواژهها: بادگیر، معماری سنتی، معماری پایدار، تهویهٔ طبیعی، شهر قدیم هرات
Bridging the Gaps in Traditional Banking and Digital Payment Access in Afghanistan: The Role of Financial Technologies (FinTech)
Author: Hamida Noori
Abstract
This research examines how financial technology (FinTech) can address the challenges of limited banking access in Afghanistan. Although several banks operate in the country, a large portion of the population—particularly in rural areas—remains unbanked and exhibits low levels of trust in the formal financial system.
The study explores the underlying causes of this issue, including the scarcity of banking branches, inadequate infrastructure, and the lingering effects of past financial crises. It then discusses how FinTech solutions, such as mobile payments, digital wallets, and online banking platforms, could provide an innovative means to enhance financial inclusion and accessibility, even in remote areas.
With improvements in digital literacy, internet connectivity, electricity access, and institutional trust, FinTech has the potential to transform the financial landscape of Afghanistan. This research proposes practical strategies and policy recommendations to support the sustainable development of digital finance and promote inclusive economic growth across the country.
Keywords: FinTech, Financial Inclusion, Digital Finance, Mobile Banking, Afghanistan
عنوان: نقش فینتک در گسترش شمول مالی در افغانستان
:چکیده
این پژوهش بررسی میکند که چگونه فناوری مالی (فینتک) میتواند به حل چالشهای دسترسی محدود به خدمات بانکی در افغانستان کمک کند. هرچند چندین بانک در کشور فعالیت دارند، اما بخش بزرگی از مردم، بهویژه در مناطق روستایی، هنوز بدون حساب بانکی بوده و اعتماد اندکی به نظام مالی رسمی دارند.
این مطالعه دلایل اصلی این وضعیت را مورد بررسی قرار میدهد، از جمله کمبود شعب بانکی، زیرساختهای ناکافی و تأثیرات باقیمانده از بحرانهای مالی گذشته. سپس نشان میدهد که چگونه راهحلهای فینتک، مانند پرداختهای موبایلی، کیفپولهای دیجیتال و پلتفرمهای بانکداری آنلاین، میتواند روشی نوآورانه برای افزایش شمول مالی حتی در مناطق دورافتاده فراهم آورد.
با بهبود سواد دیجیتال، دسترسی بهتر به اینترنت و برق، و تقویت اعتماد عمومی، فینتک میتواند چهرهٔ نظام مالی افغانستان را دگرگون سازد. این پژوهش راهکارها و پیشنهادهای عملی برای توسعهٔ پایدار مالی دیجیتال و ترویج رشد اقتصادی فراگیر در کشور ارائه میدهد.
کلیدواژهها: فینتک، شمول مالی، مالی دیجیتال، بانکداری موبایلی، افغانستان
The Role of Translation in Shaping the Global Perception of Afghan Literature
Author: Hasina Rahimy
Abstract
This study explores how translation influences the global perception of Afghan literature. It examines how cultural elements are adapted or altered in translation and whether these changes affect the way Afghan literature is understood by international audiences. By analyzing translated works of Afghan authors such as Khaled Hosseini and Atiq Rahimi, as well as classical poetry by Rumi, the research highlights both opportunities and challenges presented by translation. Findings suggest that while translation enables accessibility, it also mediates cultural meaning, sometimes simplifying or reshaping Afghan identity for global readers. The study concludes that translation is not merely linguistic but a cultural negotiation requiring balance between clarity and authenticity.
Key words: Afghan Literature, Translation, Global Perception, Culture
عنوان: نقش ترجمه در شکلدهی برداشت جهانی از ادبیات افغانستان
:چکیده
این پژوهش بررسی میکند که چگونه ترجمه بر برداشت جهانی از ادبیات افغانستان تأثیر میگذارد. مطالعه نشان میدهد که عناصر فرهنگی چگونه در فرآیند ترجمه دگرگون یا تطبیق مییابند و این تغییرات چگونه بر درک خوانندگان بینالمللی از آثار ادبی افغان اثر میگذارد. با تحلیل آثار ترجمهشدهٔ نویسندگان معاصر افغان مانند خالد حسینی و عتیق رحیمی، در کنار اشعار کلاسیک مولانا جلالالدین بلخی (رومی)، پژوهش فرصتها و چالشهای موجود در فرآیند ترجمه را شناسایی میکند.
یافتهها نشان میدهد که هرچند ترجمه باعث دسترسی گستردهتر و جهانیتر شدن آثار میگردد، اما در عین حال معانی فرهنگی را میانجیگری میکند و گاه هویت افغان را برای خوانندگان جهانی ساده یا بازسازی مینماید. پژوهش نتیجه میگیرد که ترجمه صرفاً یک عمل زبانی نیست، بلکه نوعی گفتوگوی فرهنگی است که نیازمند تعادل میان شفافیت برای خواننده و حفظ اصالت متن اصلی میباشد.
کلیدواژهها: ادبیات افغانستان، ترجمه، بازنمایی فرهنگی، برداشت جهانی، هویت
The Economic Consequences of Girls’ Education Ban on Afghanistan: A Gender-Based Analysis
Author: Nasrin Haidari
Abstract
Afghanistan remains the only country in the world where girls are banned from secondary and higher education following the Taliban’s return to power in 2021. This study examines both the short-term and long-term economic and social consequences of this ban. Drawing on economic data, policy reports, academic studies, and comparative international cases, the research concludes that the exclusion of half the population from education has already inflicted substantial damage on Afghanistan’s economy and poses a severe threat to its future development.
In the short term, the ban has led to a notable contraction of GDP, an increase in poverty from 19 million to 34 million people, and an estimated annual loss of at least 2.5% of GDP (approximately USD 500 million) [1]. Labor markets and public services have become increasingly strained as educated women leave the workforce, leading to shortages in critical sectors such as healthcare and education. Over time, the continued ban undermines human capital formation and drastically reduces the country’s long-term growth potential. Projections indicate that Afghanistan could lose up to USD 9.6 billion—equivalent to two-thirds of its 2018 GDP—by 2066 due to unrealized gains from female education.
Socially, the ban has been linked to rising rates of child marriage, deteriorating health outcomes, and the denial of opportunities for an entire generation of Afghan women. The findings highlight that educating girls is not only a human rights imperative but also an economic necessity. Without inclusive education, Afghanistan’s recovery and sustainable development will remain severely constrained. The study concludes with an urgent call for policy reversal and international cooperation to restore girls’ access to education, as the nation’s future prosperity and stability depend fundamentally on the empowerment of its women and girls.
Keywords: Girls’ education, Afghanistan, Human capital, Economic development, Gender inequality, Labor force
عنوان: هزینههای اقتصادی و اجتماعی منع آموزش دختران در افغانستان
:چکیده
افغانستان تنها کشوری در جهان است که پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، آموزش دختران را در مقاطع متوسطه و عالی ممنوع کرده است. این پژوهش پیامدهای اقتصادی و اجتماعی این ممنوعیت را در کوتاهمدت و بلندمدت بررسی میکند. بر اساس دادههای اقتصادی، گزارشهای سیاستی، مطالعات علمی و نمونههای تطبیقی بینالمللی، نتایج نشان میدهد که حذف نیمی از جمعیت از نظام آموزشی، زیانهای چشمگیری به اقتصاد افغانستان وارد کرده و تهدیدی جدی برای توسعهٔ آیندهٔ کشور به شمار میرود.
در کوتاهمدت، این ممنوعیت باعث کاهش محسوس تولید ناخالص داخلی (GDP)، افزایش فقر از ۱۹ میلیون به ۳۴ میلیون نفر، و زیان سالانهٔ دستکم ۲.۵ درصد از GDP (معادل حدود ۵۰۰ میلیون دالر آمریکایی) گردیده است [1]. بازار کار و خدمات عمومی با خروج زنان تحصیلکرده از نیروی کار تحت فشار قرار گرفته و کمبود در بخشهای حیاتی چون صحت و تعلیموتربیه بهوجود آمده است. در درازمدت، تداوم این ممنوعیت روند شکلگیری سرمایهٔ انسانی را تضعیف کرده و ظرفیت رشد اقتصادی کشور را بهشدت کاهش میدهد. پیشبینیها نشان میدهد که افغانستان ممکن است تا سال ۲۰۶۶ حدود ۹.۶ میلیارد دالر – معادل دوسوم GDP سال ۲۰۱۸ – را در نتیجهٔ از دست رفتن منافع آموزش زنان از دست بدهد.
از نظر اجتماعی، این ممنوعیت با افزایش ازدواجهای زودهنگام، وخامت وضعیت صحی و محرومیت یک نسل کامل از زنان افغان از فرصتها مرتبط است. یافتهها تأکید میکند که آموزش دختران نهتنها یک حق بشری است، بلکه ضرورتی اقتصادی محسوب میشود. بدون آموزش فراگیر، بازسازی و توسعهٔ پایدار افغانستان بهشدت محدود خواهد شد. این پژوهش با فراخوانی فوری برای بازنگری در سیاستها و همکاری بینالمللی بهمنظور بازگرداندن دسترسی دختران به آموزش پایان مییابد، چراکه آیندهٔ اقتصاد و جامعهٔ افغانستان به زنان و دختران این کشور وابسته است.
کلیدواژهها: آموزش دختران، افغانستان، سرمایهٔ انسانی، توسعهٔ اقتصادی، نابرابری جنسیتی، نیروی کار